Sáng lửa đúc lò tại làng đúc đồng Đại Bái, Bắc Ninh

Làng nghề đúc đồng Đại Bái một cái tên khá quen thuộc đối với người dân Việt Nam. Đây là một địa chỉ nổi tiếng với hàng trăm năm làm nghề gò đồng thủ công. Sau một thời gian dài xây dựng và phát triển hiện nay đúc đồng chính là công việc chính của người dân làng này.

Đỏ lửa nấu đồng

Cận Tết Nguyên đán là thời điểm các lò đúc đồng hoạt động hết công suất. Mỗi lò có trên dưới chục người, tất bật làm việc cả ngày lẫn đêm. Tiếng chạm trổ, đập khuôn… trở thành những âm thanh quen thuộc đặc trưng của làng nghề đúc đồng Đại Bái.

Ông Nguyễn Tiến Thọ – chủ cơ sở đúc đồng ở Đại Bái – cho biết: “Trung bình mỗi lò ở đây bán ra 100 bộ lư/tháng. Riêng những tháng giáp Tết, con số này tăng gấp đôi, gấp ba, tức khoảng 200 – 300 bộ/tháng. Giá cả tùy vào độ công phu và kích cỡ mà dao động từ 2 triệu đến chục triệu đồng/bộ”.

Cũng theo ông Thọ, mặt hàng phục vụ nhu cầu Tết sẽ được chuẩn bị và làm từ giữa tháng 10 âm lịch. Sản phẩm đồ đồng thủ công ở đây có màu vàng ánh đặc trưng, dễ phân biệt với đồ đồng công nghiệp, đặc biệt càng lau chùi càng bóng, các họa tiết tinh xảo và có cái hồn.

Tương tự, tại lò đúc đồng của gia đình ông Nguyễn Văn Tiến, hơn 20 nhân công phải hoạt động hết công suất để kịp các đơn hàng cung ứng dịp Tết. “Cơ sở đúc đồng của gia đình tôi sản xuất cả năm theo các đơn đặt hàng, nhưng càng về cuối năm số lượng khách đặt hàng càng tăng. Trống đồng là mặt hàng được khách chọn nhiều để làm quà biếu, tặng dịp Tết”, ông Tiến nói.

Nghề của sự kiên trì, tỉ mỉ

Trong quá trình sản xuất, mặc dù một số khâu đã có máy móc hỗ trợ nhưng đa số các công đoạn đều được thực hiện thủ công qua những bàn tay khéo léo của người thợ, đảm bảo ra đời sản phẩm thủ công truyền thống.

Hơn 50 năm trong nghề, nghệ nhân Nguyễn Tấn Đích chia sẻ, để đúc được các sản phẩm tinh xảo, ngoài khuôn đúc, người nghệ nhân còn có những “bí truyền” riêng.

“Quan trọng nhất là phải có sự tính toán để đạt độ chuẩn xác cao, từ khâu pha trộn hợp kim, nung chảy đồng, rồi rót đồng vào khuôn mẫu. Đặc biệt, tất cả các công đoạn được thực hiện bởi những người thợ có kinh nghiệm, sức khỏe và đòi hỏi sự phối hợp ăn ý từ khi nung cho đến đúc đồng”, ông Đích nói.

Theo ông Đích, nấu đồng là việc rất cần sự kỹ lưỡng, phải xem nước đồng đã chảy đều chưa, vừa độ chưa và tính toán sao cho nấu vừa đủ để đúc sản phẩm, không thừa không thiếu.

Khi rót đồng vào khuôn, người thợ phải chú ý rót liên tục, không ngừng tay, không cho mồ hôi hay bất cứ thứ gì rơi vào, có như thế, sản phẩm làm ra mới có độ bóng, không có tì vết hoặc những đường chắp nối.

Theo người dân Đại Bái, các sản phẩm được bán chạy vào dịp Tết như đồ thờ cúng như lư hương, đài đựng nước, chân đèn, quả bồng; đồ lưu niệm; trống đồng…